Het nieuws stond er de afgelopen maanden vol van: het plan voor ‘gratis kinderopvang’. Natuurlijk roept dit niet allen veel vragen op bij ouders, maar ook onzekerheden. De vraag die gesteld moet worden is daarom niet “Is kinderopvang gratis?”, maar: “gratis kinderopvang, kan dat überhaupt wel?”.
Een eenvoudiger systeem
Kabinet Rutte IV wil een eenvoudiger systeem om een nieuw schandaal zoals de toeslagenaffaire te voorkomen. Bij de toeslagenaffaire werden ouders onterecht als fraudeur bestempeld en moesten zij de ontvangen kinderopvangtoeslag terugbetalen. Dit leidde tot torenhoge schulden en zelfs tot uithuisplaatsingen van kinderen.
In 2023 is er echter nog geen sprake van gratis kinderopvang. Per 1 januari 2023 is wél de koppeling met het aantal gewerkte uren losgelaten. Een ouder die één uur per maand werkt, kan hierdoor recht hebben op kinderopvangtoeslag voor maximaal 230 uur kinderopvang. Doordat deze voorwaarde vervalt, hoeven ouders met bijvoorbeeld onregelmatige werktijden niet meer in te schatten hoeveel uren per maand de minst werkende ouder werkt. Dit scheelt de ouders rekenwerk en onnodige foutjes in de aanvraag.
In het nieuwe systeem zal de kinderopvangtoeslag voor ouders verdwijnen. De beoogde invoeringsdatum voor deze regeling is 1 januari 2025. De overheid zal, in plaats van toeslag uitkeren aan ouders, direct het bedrag uitkeren aan de kindercentra. Het bedrag dat wordt vergoed is 96%. Ouders hoeven dan alleen nog 4% van de kosten als eigen bijdrage te betalen. Bij de eigen bijdrage wordt geen onderscheid in inkomen gemaakt. Het percentage blijft gelijk voor iedereen. Het systeem zou hierdoor eerlijker moeten worden voor alle huishoudens.
Wetswijziging kinderopvangtoeslag
Op dit moment wordt er in Den Haag hard gewerkt aan wetswijzigingen om het bovenstaande mogelijk te maken. De verwachtingen zijn dat de plannen voor vrijwel kosteloze kinderopvang ongeveer 6,5 miljard euro per jaar gaan kosten. De details van de plannen zijn nog niet concreet uitgewerkt. Zaken zoals of er een vast tarief komt, zijn bijvoorbeeld nog niet bekend.
Deze regeling geldt vanaf 2025 alleen voor Nederlandse ouders die werken. Het kabinet heeft aangegeven ook plannen te hebben om kinderen van niet-werkende ouders vrijwel kosteloze kinderopvang te verlenen. De overheid is voornemens om dit in 2028 in werking te laten treden.
Hoe groot is de kans op gratis kinderopvang?
Gratis kinderopvang is een mooi streven dat volledig door ons wordt gesteund. Kansengelijkheid begint al bij de allerjongste kinderen en kinderopvang is ontzettend goed voor de ontwikkeling van een kind. Echter is het maar de vraag of gratis kinderopvang haalbaar is in Nederland. De brancheorganisatie twijfelt of de organisaties het aankunnen. De kinderopvangsector kampt namelijk met enorme personeelstekorten. Er is al een aantal jaar meer vraag dan aanbod en dat leidt ook bij De Kleine Houtrakkers tot enorme wachtlijsten. Dit probleem wordt hoogstwaarschijnlijk groter als de drempel om kinderen naar de opvang te brengen lager wordt.
Ook het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft grote twijfels bij de nieuwe regeling. Volgens het SCP zorgen de plannen ervoor dat de kloof tussen arm en rijk groter zal worden. Vooral rijke gezinnen gaan er namelijk van profiteren, terwijl kinderen van werkende armen er niet sneller door naar de opvang gaan. Het zorgt niet voor meer kansen voor armere kinderen, concludeert het SCP. Ook gaan ouders er niet meer door werken in plaats daarvan zullen oppasdagen van opa en oma opgezegd worden en zullen ouders de kinderen vaker naar de opvang sturen, aldus het SCP.
Meer weten over jouw situatie?
Ben jij benieuwd hoe de regeling eruit ziet in jouw situatie? Maak dan zeker eens gebruik van onze gratis Rekentool, of loop naar binnen bij een van onze locaties in Haarlem. We helpen je graag op weg!
